وقتی از فرزندمان عصبانی هستیم، چه کار کنیم؟

عصبانیت یک احساس طبیعی در همه‌ ما انسان‌ها است. بعضی وقت‌ها عصبانی شدن خیلی هم خوب است. برای مثال، عصبانیت می‌تواند به شما انرژی دهد تا کاری را انجام دهید یا پای اعتقادات‌تان بایستید. احساس عصبانیت و مدیریت آن با روش‌های مثبت و درست نیز می‌تواند این فرصت را در اختیار شما قرار دهد که الگوی خوبی برای فرزندنتان باشید. به عنوان مثال، وقتی به جای از کوره در رفتن، چند نفس عمیق می‌کشید یا راه می‌روید، به فرزند خود نشان می‌دهید که چگونه رفتار کند.

اما عصبانیت می‌تواند بد هم باشد. خصوصا اگر بیش از حد عصبانی شوید و نتوانید آن را کنترل کنید. اگر هنگام عصبانیت کنترل‌تان را از دست دهید، اوضاع بدتر می‌شود و ممکن است با دیگران درگیر شوید. وقتی به خودتان زمان ندهید تا آرام شوید، ممکن است به دیگران آسیب بزنید یا آنها را برنجانید.

کودکان برای رشد و تحول باید احساس راحتی و امنیت داشته باشند. بنابراین محیطی پر از درگیری، مشاجره و داد و فریاد اصلا مناسب آن‌ها نیست.

چرا والدین گاهی عصبانی می‌شوند؟

تربیت فرزند کار بزرگ و مهمی است. این کار اغلب شامل تعادل برقرار کردن میان نیازهای مختلفی از جمله کار، خانواده، فعالیت‌های کودکان و فعالیت‌های اجتماعی است. وقتی در چنین شرایطی قرار می‌گیرید، اگر همه چیز طبق برنامه پیش نرود، خیلی راحت صبرتان لبریز شده و عصبانی می‌شوید.

مطلب مرتبط: سبک فرزندپروری شما چه تاثیری بر شخصیت کودک دارد؟ + جدیدترین شیوه تربیت کودک

اگر بعضی وقت‌ها با همسرتان دچار اختلاف نظر در تربیت فرزندان، نظم و انضباط و کارهای خانه می شوید، ممکن است از او عصبانی یا ناامید شوید. این نوع اختلاف نظرها می‌تواند منجر به اختلاف و درگیری شود، به خصوص اگر احساس کنید شما را نادیده می‌گیرند و از شما حمایت نمی‌کنند.

مطلب مرتبط: چگونه اختلافات والدین در تربیت فرزندان را حل کنیم؟

بعضی وقت‌ها کلافگی و عصبانیت کودک می‌تواند شما را عصبانی کند. به عنوان مثال، فحش دادن کودک، صحبت کردن بی‌ادبانه و گستاخانه او با شما یا رفتار بر خلاف درخواست شما ممکن است موجب عصبانیت تان شود و در لحظه واکنش بدی نشان دهید که بعدا از آن پشیمان شوید.

مطلب مرتبط: 9 علت فحاشی کودکان + 11 رفتار والدین هنگام فحش دادن کودک

عوامل دیگری از جمله بیماری، استرس در محل کار، مشکلات مالی، کمبود خواب و نداشتن وقت کافی برای خودتان، می‌توانند موجب عصبانیت شما شوند. این موضوع که بدانید بسیاری از والدین با کمک خانواده، دوستان و مشاوران روانشناس از چالش هایی از این قبیل سربلند بیرون آمده‌اند، می‌تواند به شما کمک کند.

مطلب مرتبط: 9 راهکار برای درمان استرس و اضطراب بدون نیاز به دارو

اگر برایتان سخت است که هنگام عصبانیت خودتان را کنترل کنید، صحبت با متخصصان سلامت و مشاوران به شما کمک می‌کنند. شما می‌توانید برای شروع به یک روانشناس مراجعه کنید تا برای شما برنامه‌ای تهیه کند که توسط آن بتوانید خشم خود را کنترل نمایید.

شناسایی علائم عصبانیت

عصبانیت باعث بروز علائمی در بدن شما می‌شود. اگر این علائم را بشناسید می‌توانید اقداماتی انجام دهید تا عصبانیتتان را کنترل کنید. علائم اولیه‌ خشم عبارتند از:

• بالا رفتن ضربان قلب

• درد معده

• پریشانی 

• تنش و بدخلقی

• سریع‌ نفس کشیدن

• گر گرفتگی صورت

• درد شانه

• فشردن فک و دندان ها

• عرق کردن

مراقب افکار منفی باشید

افکار منفی هنگام عصبانیت عادی است و عصبانیت شما را شدیدتر می‌کند. به عنوان مثال، ممکن است روز سختی را در محل کار خود گذرانده و استرس داشته باشید. یا وقتی فرزندتان را از مدرسه برمی‌دارید، همانطور که در صندلی عقب ماشین نشسته‌ شروع به مشاجره و بحث کردن با شما کند که باعث می‌شود ناراحت و عصبانی شوید وقتی به خانه رسیدید، کیفش را به گوشه‌ای پرت کرده و لباس هایش را وسط اتاق می‌اندازد. بنابراین، عصبانیت شما شدید‌تر می‌شود.

در ادامه به برخی از افکار منفی اشاره می‌کنیم که ممکن است در چنین شرایطی به ذهنتان خطور کند:

• "هیچوقت، هیچکس به من کمک نمی‌کند - من باید همه کارها را خودم انجام دهم."

• "شما بچه‌ها خیلی شر هستید."

• "اگر بهتر رفتار کنی، من انقدر عصبانی نمی‌شوم"

• "چرا می‌خواهی مرا ناراحت کنید."

اگر افکاری از این قبیل دارید، نشان دهنده‌ این است که باید دست نگه دارید و قبل از اینکه کنترل خود را از دست دهید و از عصبانیت منفجر شوید، کاری کنید تا آرام شوید.

مطلب مرتبط: اگر این 10 نشانه را دارید دچار نشخوار ذهنی هستید! + درمان

می توانید از طریق تست آنلاین، اعصاب خود را بسنجید و نتیجه آن را رایگان دریافت کنید:

راهکارهای ساده برای مدیریت خشم

قدم اول: عصبانیتتان را بپذیرید: اولین قدم برای کنترل خشمتان این است که متوجه علائم اولیه‌ی عصبانیت شوید. واقعاً مهم است که بدانید و بگویید عصبانی هستید، حتی اگر فقط به خودتان مربوط باشد. برای مثال بگویید: " این عصبیم می‌کنه"، " الان واقعا عصبیم."

قدم دوم: سعی کنید آرام باشید: به محض اینکه علائم عصبانیت را مشاهده کردید، می‌توانید چند کار انجام دهید تا آرام شوید. در ادامه چند روش آورده شده است که به کمک آنها می‌توانید خودتان را در لحظه آرام کنید، بخصوص اگر آن لحظه نمی‌توانید از فرزندتان دور شوید:

تنفس خود را عمیق و آرام کنید، دو ثانیه دم و چهارثانیه بازدم انجام دهید. این کار را چند بار انجام دهید تا ضربان قلب شما آرام شود.

• اگر فرزندتان داد می‌زند، به محلی بروید که صدای او را نشنوید یا از گوش گیر استفاده کنید. سپس چند نفس عمیق بکشید.

• اگر می‌توانید از کودکتان دور شوید و از او بخواهید کمی به شما وقت بدهد. در اینجا چند راه است که آنها را امتحان کنید:

1. کاری کنید که شما را آرام می کند مانند: گوش دادن به موسیقی، ورق زدن مجله، یا از پنجره بیرون را نگاه کردن

2. برای دویدن یا پیاده روی بیرون بروید

3. دوش آب گرم بگیرید

4. با دوستتان درد و دل کنید

قبل از اینکه کودکتان را تنها بگذارید، اول مطمئن شوید که او در مکان امنی است. می‌توانید در حالی که برای چند دقیقه از کودکتان دور شده و جای دیگری می‌روید از کسی بخواهید مراقب او باشد. آنچه نشان می‌دهد شما آرام شده‌اید: از بین رفتن تپش قلب و شل شدن عضلات است.

قدم سوم: درمورد وضعیت تامل کنید: اگر احساس می‌کنید آرام شده‌اید، خوب است که در مورد آنچه اتفاق افتاده است تأمل کنید. اینکار می‌تواند به شما کمک کند تا از تجربه درس بگیرید و در آینده شرایط را بهتر مدیریت کنید. از خودتان بپرسید:

• " مگه این مسئله چقدر مهمه؟ چرا انقدر منو عصبانی و ناراحت کرده؟"

• " چطور باید این وضع رو درستش کنم؟"

• "آیا لازمه کاری درباره‌اش انجام بدم؟ یا می‌تونم بیخیالش بشم؟"

فکر خوبی است که به همسر و فرزندانتان بگویید چه احساسی دارید و برای آن چه کاری انجام می‌دهید. اینکار روش بهتری برای کنترل عصبانیت را به آن‌ها نشان می‌دهد. برای مثال بگویید:" من الان عصبانیم، قبل از اینکه در مورد این موضوع صحبت کنیم نیاز دارم چند دقیقه برم بیرون تا آروم شم."

برای فرزندتان هنگام عصبانیت الگوی خوبی باشید

عصبانی شدن هیچ اشکالی ندارد اما، فریاد زدن و آسیب رساندن به دیگران درست نیست. اگر از عصبانیت خودتان پشیمان می‌شوید یعنی عصبانیت خوب نیست. بنابراین بهتر است برای دادن زدن و از دست دادن کنترلتان از طرف مقابل، عذرخواهی کنید. با این کار به فرزندانتان می‌گویید که بعضی وقت‌ها عصبانیت خوب است و اشکالی ندارد اما، پیدا کردن راه های درست برای کنترل عصبانیت از اهمیت بیشتری برخوردار است.

بعد از عصبانیت چه باید کرد؟

بارها پیش می‌آید که نتوانید عصبانیتتان را به خوبی کنترل کنید؛ داد و فریاد زده و حرفهایی بزنید که بعدا از آنها پشیمان شوید. وقتی این اتفاق می افتد، فکر خوبی است که لحظه‌ای وقت بگذارید و فکر کنید که به بچه‌ها یا شریک زندگی خود چه بگویید. در ادامه چند ایده را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

• "معذرت می‌خوام که کنترلمو از دست دادم و باهات تند برخورد کردم. دفعه‌ی بعد قول میدم که فاصله بگیرم تا آروم بشم."

• "ببخشید که داد زدم، می‌شه در موردش با هم صحبت کنیم؟"

• "ببخشید من نباید حتی اگه عصبانی بودم این حرف رو می‌زدم، قبل از اینکه در موردش حرف بزنیم باید آروم می‌شدم."

ریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.