چه کارتونی برای بچه ها مناسب است؟ + اثرات مثبت و منفی انیمیشن بر کودک

تماشای کارتون و انیمیشن یکی از اجزای لاینفک زندگی کودکان امروزی است. از یک قرن قبل که کارتون‌های انیمیشنی به وجود آمدند تا به حال چندین نسل از بچه‌ها با تماشای این کارتون‌ها بزرگ شده‌اند. تماشای پیتر پن، سیندرلا، علاءالدین و غول چراغ جادو، زشت و زیبا، و... باعث شد خیلی از دخترها خودشان را در نقش شاهزاده‌ خانم قرار دهند و بسیاری از پسرها در خیالاتشان شوالیه شدند.

تاثیر کارتون بر کودکان غیر قابل انکار است؛ چراکه کارتون‌ها بر نوع رفتار و رشد شناختی بچه‌ها هم تاثیر مثبت و هم تاثیر منفی دارند. این مقاله همه چیز را درباره تاثیر کارتون بر رفتار کودکان به شما می‌گوید و راهکارهایی را برای مقابله با تاثیر منفی انیمیشن بر کودکان ارائه می دهد.

 تاثیرات مثبت کارتون بر کودکان

تاثیرات کارتون بر کودکان بر رفتار و رشد شناختی از زوایای مختلفی قابل بررسی است . در ابتدا به تاثیرات مثبت کارتون بر کودک می‌پردازیم:

۱. شروع زودهنگام یادگیری: تاثیر انیمیشن بر یادگیری کودکان مهمترین تاثیر مثبت است. در واقع کارتون‌ها می‌توانند باعث شوند کودک خیلی زود یادگیری را شروع کند. این مساله به خصوص در مورد کارتون‌های آموزشی که رنگ‌ها، شکل‌ها و شماره‌ها را یاد می‌دهند صادق است. این کارتون‌ها به صورت خیلی ساده به بچه‌ها آموزش می‌دهند و یادگیری را برای آنها آسان می‌کنند. تصاویر متحرک، گویا و رنگی باعث جذاب شدن فرآیند یادگیری برای بچه‌ها می‌شود.

۲. رشد شناختی: تماشای کارتون مهارت‌های شناختی از جمله حافظه کوتاه مدت و بلند مدت، توجه پایدار و متمرکز، استدلال و تفکر منطقی را در فرزند شما پرورش می دهد.

۳. تقویت مهارت‌های زبانی: کارتون‌ها فرزند شما را در معرض زبان‌های متفاوتی قرار می‌دهند درنتیجه به او کمک می‌کنند مهارت‌های زبانی‌اش را تقویت کند. مثلا اگر کودکتان کارتون‌هایی به زبان مادری‌اش ببیند، زبان را بهتر یاد می‌گیرد.

۴.افزایش خلاقیت: کارتون‌ها باعث افزایش قوه تخیل و خلاقیت کودک می شوند. او می‌تواند با الهام از کارتون‌هایی که دیده، ایده‌های جدید در ذهنش بپروراند و داستان‌ها و کاردستی‌های خلاقانه‌ای بسازد.

مطلب مرتبط: خلاقیت را در کودک افزایش دهیم؟

۵. برون‌ریزی و رهایی از تنش و استرس: یکی دیگر از تاثیرات مثبت انیمیشن بر کودک تاثیر شخصیت های کارتونی بر کودکان است. تماشای کارتون برای بچه‌ها سرگرم‌کننده است و معمولا باعث می‌شود با شخصیت‌های داستان همذات‌پنداری کنند و با صدای بلند بخندند. خندیدن باعث تخلیه اضطراب، استرس و افزایش اعتماد به نفس کودک می‌شود. همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و موجب ترشح هورمون اندروفین و ایجاد حس مثبت در کودک می‌شود.

مطلب مرتبط: آیا می‌دانید کدام رفتار فرزندتان ناشی از اضطراب و استرس است؟

 

مطلب مرتبط: 27 نکته برای افزایش اعتماد به نفس کودک

6- آموزشی فرهنگ و رسوم: کارتون یکی از بهترین راه‌های آموزش آداب و رسوم، سنت‌ها، تاریخ و افسانه‌ها به کودکان است. برای مثال تماشای کارتون انیمیشن درباره رامایانا و ماهاباراتا اسطور‌ه‌های هندی و اخلاقیات را به کودکان یاد می‌دهد.

تاثیرات منفی کارتون بر کودکان

اگرچه تماشای کارتون تاثیرات مثبت زیادی بر کودکان دارد اما اثرات منفی‌ای هم بر رفتار و رشد شناختی کودک دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

۱. تشویق به خشونت: نخستین موضوع که والدین باید درباره آن آگاه باشند تاثیر کارتون های خشن بر کودکان است. تماشای کارتون‌هایی که حاوی تصاویر خشونت‌آمیز هستند، کودکان را تشویق می‌کنند تا زندگی واقعی هم رفتارهای خشن از خود نشان دهند. به علاوه، کودک ممکن است تحت تاثیر کارتون‌هایی که می‌بیند، تصور کند کسی آسیب نمی‌بیند و یا احساس درد نمی‌کند. مثلا در کارتون تام و جری، همدیگر را می‌زنند یا از ارتفاع پرتاب می‌شوند اما هیچ آسیبی نمی‌ببینند.

مطلب مرتبط: فیلم‌های خشن و ترسناک بر روی چه کودکانی بیشترین تاثیر را می‌گذارد؟

۲.رفتار غیرقانومند و فقدان همدردی: کارتون‌های زیادی وجود دارند که رفتارهای بب ادبـانه و یا گوش نکردن به حرف بزرگ‌ترها را نشان می‌دهند. کودک ممکن است چنین رفتارهایی را در زمانی که والدین یا مراقبین از او می‌خواهند رفتار نامناسبی را متوقف کند، انجام دهد و آنها را به چالش بکشد.

۳. ادبیات نامناسب: معمولا کارتون‌ها حاوی کلمات نامناسبی هستند و کودک ممکن است برای تقلید از شخصیت‌های محبوبش از این نـــــاسـزا یا کلمات نامناسب در گفت‌وگوهای روزمره‌اش استفاده کند.

مطلب مرتبط: با کودکی که فحش می دهد چگونه رفتار کنیم؟

۴. رفتارهای غیراجتماعی: کارتون‌های زیادی هستند که رفتارهای غیراجتماعی را تشویق می‌کنند و کدهای رفتاری غلطی به بچه‌ها می‌دهند. در بسیاری از کارتون‌ها مسائل جنسی که مناسب سن بچه‌ها نیست گنجانده شده یا رفتارهای تهاجمی و بی‌ادبانه را تشویق می‌کنند. درنتیجه کودک ممکن است تصور کند رفتارهای این‌چنینی نرمال هستند و می‌تواند مثل آن رفتار کند.

۵. سبک زندگی کم‌تحرک و مشکلات جسمانی: ساعت‌های زیاد نشستن جلوی تلویزیون و تماشای کارتون مشکلات زیادی را برای سلامتی کودک ایجاد می‌کند. کم‌تحرکی باعث چاقی و اضافه وزن می‌شود؛ چشم کودکان مشکل جدی پیدا می‌کند؛ و عادات ناسالم غذایی موجب کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی کافی در بدن کودک می‌شود.

۶. الگوهای نامناسب: معمولا کودکان از شخصیت‌های محبوب خود قهرمان‌سازی می‌کنند و سعی می‌کنند در زندگی واقعی هم مثل آنها رفتار کنند. در بیشتر موارد هم نقش‌های منفی که عادت‌های اشتباه و رفتارهای مخرب دارند، مورد توجه‌شان قرار می‌گیرند. این تاثیر منفی، عواقب جبران‌ناپذیری دارد و باعث می‌شود کودک رفتارهای ضداجتماعی، خلاف قانون و آسیب‌زننده انجام دهد که موجب طرد کودک از محیط‌های اجتماعی می‌شود.

چه کارتونی برای بچه‌ها مناسب است؟

دنیای بچه‌ها رنگی‌ست و علاقه زیادی به رنگ و حرکت دارند. به همین دلیل آنها جذب تصاویر متحرک یا همان کارتون‌ها می‌شوند. اما می‌دانیم که همه کارتون‌ها برای بچه‌ها مناسب نیست. البته شاید ندانیم یک کارتون مناسب کودک چه ویژگی‌هایی دارد. در این مطلب به این سوال رایج والدین جواب می‌دهیم 

1. هر کارتونی مناسب سن بچه‌ها نیست: بچه‌ها نباید کارتون‌هایی با محتوای بزرگسالان را ببینند وگرنه خطر بلوغ زودرس در کمین آنها است. بسیاری از مطالعات نشان داده بچه‌هایی که کارتون‌هایی مناسب سن خودشان نمی‌بینند، زودتر از بقیه با مفاهیمی مثل رابطه جنسی و عاطفی آشنا می‌شوند.

مطلب مرتبط: کدام رفتارهای جنسی بچه‌ها هشداردهنده است؟ ( از کودکان نوپا تا نوجوانان)

2.کارتون مناسب بچه‌ها باید ریتم کندی داشته باشد: کارتون‌هایی هیجانی یا با ریتم تند، متناسب با ساختار مغزی بچه‌ها نیستند. این نوع کارتونها بر روی تمرکز کودکان و شکل‌گیری ارتباطات مغزی آنها تاثیر منفی می‌گذارد. معمولاً در چنین موارد، بچه‌ها تشویق به هیجان کاذب، خشونت و تماشای قسمت‌های بعدی و بعدی کارتو‌ن‌ها بدون توجه به گذر زمان می‌شوند.

3. به رنگ‌های استفاده شده در کارتون دقت کنید: درست است که بچه‌ها رنگ‌های شاد را دوست دارند اما کارتون‌هایی با رنگ‌های خیلی تند هم به چشم و هم به مغز آنها آسیب می‌زند. سلول‌های چشم بچه‌ها بسیار حساس است و وقتی بیش از حد معمول در معرض رنگ‌های تند و متحرک قرار بگیرند، آسیب می‌بینند.

4. اجازه ندهید کودک تبلیغ ببیند: زمان تبلیغات، صدا را قطع کنید. تبلیغات باعث مصرف‌گرا شدن بچه‌ها می‌شود و منابع مالی خانواده را نابود می‌کند. شاید باورتان نشود اما امروزه یک اصل تبلیغاتی غیراخلاقی در شرکت‌های تبلیغاتی وجود دارد که بچه‌ها را هدف تبلیغات خود قرار می‌دهند تا روی نحوه مصرف خانواده تاثیر بیشتری بگذارند. آنها معتقدند بچه‌ها کنترل خانواده را در دست دارند و هیچ کس به خواسته آنها نه نمی‌گوید.

5. دیدن کارتون‌های خشونت‌آمیز ممنوع: محتوای خشن و زد و خورد حتی اگر در قالب بچگانه باشد، مناسب بچه‌ها نیست. بچه‌ای که مدام خشونت می‌بیند،‌ حتی در قالب کارتون، آن را باور می‌کند و خودش هم دست به خشونت می‌زند؛ چه خشونت کلامی و چه خشونت فیزیکی. سال‌ها قبل یک بچه آمریکایی در تقلید از تام و جری که با چتر معمولی پایین می‌پریدند و سالم می‌مانند خود را از ارتفاع بالای ساختمان پرتاب کرد. گاهی کودکان نمی‌توانند فرق بین واقعیت و تخیل را تشخیص دهند. بنابراین تاثیر رسانه‌ در باورپذیری چنین موضوعاتی را نادیده نگیرید.

برای مشاهده اطلاعات بیشتر این کتاب روی عکس کلیک کنید.

6 راهکار برای مقابله با تاثیر منفی انیمیشن بر کودک

حالا که به همه نقاط قوت و ضعف تماشای انیمیشن و تاثیر کارتون بر کودکان اشاره شد به ارائه راهکارهایی به والدین برای مقابله با اثرات منفی کارتون‌ بر کودکان می‌پردازیم:

۱.همراه با فرزندتان کارتون ببینید: تماشای کارتون همراه با فرزندتان به شما کمک می‌کند چیزهایی را که می‌بیند رصد کنید و واکنش او را نسبت به داستان و شخصیت‌ها رصد کنید. همچنین باعث می‌شود پیوند عمیق‌تری بین شما و کودک برقرار شود. شناختن شخصیت‌های کارتونی مورد علاقه کودک و خندیدن در کنار کودک، رابطه شما و فرزندتان را بهتر می‌کند و باعث می‌شود شناخت بهتری از دنیای ذهنی کودک به دست آورید.

۲. زمان تماشای تلویزیون را محدود کنید: تماشای کارتون بیش از 2 ساعت در روز اصلاً خوب نیست. بهتر است این مدت هم در طول روز تقسیم شود؛ مثلاً دو تا یک ساعت یا حتی 4 تا نیم ساعت. تا جایی که ممک است زمان تماشای تلویـزیـون یا کارتون را کاهش دهید. این کار به خصوص برای بچه‌های کوچک‌تر ضروری است. فرزندتان را تشویق کنید که بیرون برود و بازی کند نه اینکه یک جا بنشیند و تلویزیون ببیند. ضمناً کودکان زیر 2 سال اصلاً نباید تلویزیون ببینند.

نکته مهم:  به هیچ وقت تلویزیون را برای سرگرم کردن بچه‌ها روشن نکنید. شما انتخاب کردید که پدر یا مادر باشید پس سعی کنید برای سرگرم کردن بچه‌ها از راه‌هایی به جز تلویزیون استفاده کنید.

مطلب مرتبط: چگونه تلویزیون دیدن بچه ها را محدود کنیم؟

۳. کارتون‌های آموزشی و مناسب را انتخاب کنید: کارتون‌های آموزشی و مناسب سن کودک را برایش پخش کنید تا مطمئن شوید موارد نامناسب را نشان نمی‌دهند یا کودک را به رفتارهای منفی تشویق نمی‌کنند.

۴. تفاوت بین کارتون و واقعیت را برای فرزندتان توضیح دهید: در مورد محتوای کارتون‌ها با فرزندتان صحبت کنید، به آنها بگویید چه چیزهایی مضر هستند، چه چیزهایی قابل قبول‌اند و چه چیزهایی واقعی نیستند. مثلا می‌توانید برای فرزندتان توضیح دهید که گرچه شخصیت کارتونی بعد از یک دعوای خشن حتی یک خراش هم برنداشت، اما در دنیای واقعی جور دیگری است.

۵. از کتاب‌ها و قصه‌های صوتی استفاده کنید: می‌توانید برای قصه گویی از کتاب‌ها و قصه‌های صوتی استفاده کنید. این کار علاوه بر این که کودک را از آثار مخرب کارتون دور نگه می‌دارد، باعث می‌شود مهارت شنیداری او تقویت شود.

مطلب مرتبط: 15 اثر قصه گویی بر شکل گیری شخصیت کودک

۶. اجازه ندهید کودک جلوی تلویزیون غذا بخورد: تلویزیون حواس بچه‌ها را پرت می‌کند و معمولا بیش از چیزی که بدنشان نیاز دارد غذا می‌خورند، همچنین تمایلشان به خوردن غذاهای ناسالم مثل هله‌هوله بیشتر می‌شود. سعی کنید وعده‌های غذایی را در کنار خانواده صرف کنید تا کودک هم با اشتیاق و تمرکز بیشتری غذا بخورد، غذاهای سالم‌تری مصرف کند و وقتی که احساس سیری کرد دیگر غذا نخورد.

فراموش نکنید، توصیه‌های مشاور کودک یا مشاور نوجوان در زمان‌هایی که والدین با فرزند خود دچار مشکل می‌شوند راه گشاست. بر همین اساس یــــاســـان این امکان را فراهم کرده است تا مشاوره شما با روانشناسان مجرب کودک و نوجوان به صورت آنلاین و در زمان های مناسب برای شما انجام شود. برای رزرو وقت مشاوره آنلاین کلیک کنید.

همچننی می توانید مهارت های فرزندپروری خود را با خواندن کتاب های روانشناسی در زمینه کودک و نـوجوان یا حضور در کــــارگــــاه های مرتبط  ارتقا دهید.

دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.