امروزه نقش خلاقیت در پیشرفت فردی و اجتماعی افراد پررنگ‌تر از قبل شده است و خانواده‌ها می‌توانند با پرورش کودکان خلاق، آینده بهتر و زندگی شادتری را برای فرزندانشان رقم بزنند. با این وجود اصول تربیتی بسیاری از خانواده‌ها با پرورش کودک خلاق مغایرت دارد. راهکارهایی که در ذیل ارائه شده‌اند می‌توانند شروعی برای رشد خلاقیت در فرزندان ما باشند تا تفکر خلاق برای همیشه در آنها نهادینه شود:
پرورش کودک خلاق
1- اشتباه کردن همیشه بد نیست: محققان دانشگاه استنفورد متوجه شده‌اند بچه‌هایی که از اشتباه کردن می‌ترسند، نمی‌توانند خلاقانه فکر کنند. اگر کودکتان در انجام کاری اشتباه کرد، سعی کنید این جملات را به کار ببرید: "به نظرت چه کار کنیم تا نتیجه بهتری بگیریم؟"، "چطور می‌توانی این کار را دوباره انجام دهی؟". می‌توان به اشتباهات به عنوان زمینه بروز رشد و خلاقیت نگاه کرد نه شکست جبران‌ناپذیر.
2- بگذارید کودکتان محیط اطرافش را به هم بریزد: ما بزرگسالان دوست داریم محیط اطرافمان مرتب باشد و به‌هم‌ریختگی باعث آشفتگی ذهنی‌مان می‌شود اما همین مساله می‌تواند باعث بروز خلاقیت در بچه‌ها شود. دفعه بعد که کودکتان خواست نقاشی کند یا محتویات یک جعبه را خالی کند، اجازه این کار را به او بدهید یا حتی او را به بیرون ببرید. درست است که این کار زحمت شما را زیاد می‌کند اما باعث شکل‌گیری تفکر و عمل خلاقانه در کودک می‌شود.
3- مواظب تعریف‌های بی‌رویه از کودک باشید: همه ما می‌دانیم که تعریف کردن از کودک باعث شکل‌گیری تفکر مستقل در او می‌شود اما در عین حال ممکن است مانع از این شود که او علائق و انگیزه‌های درونی‌اش را دنبال کند. این به این معنی نیست که تعریف کردن بد است اما دفعه بعد که خواستید از فرزندتان تعریف کنید، از مثال‌های عینی استفاده کنید؛ مثلا: "می‌بینم که از رنگ‌های مختلفی در نقاشی‌ات استفاده کرده‌ای" یا "خیلی سخت مشغول کار کردن روی تمرینات ریاضی هستی".
4- ذهنتان را باز بگذارید: انتخاب‌هایی در اختیار فرزندتان قرار دهید که تفکر مستقل را در او تقویت کند. ممکن است شما عادت نداشته باشید شام را برای صبحانه میل کنید. اما اگر کودک بخواهد قبل از رفتن به مدرسه ماکارونی بخورد، حتما این اجازه را به او بدهید. اگر بخواهد در آشپزخانه به شما کمک کند، آشپرخانه را به یک آزمایشگاه علمی تبدیل کنید و اجازه دهید از وسایل و مواد غذایی استفاده کند( البته تحت نظارت شما).
5- خودتان الگوی خلاقیت باشید: خود شما چه کارهای خلاقانه‌ای انجام می‌دهید؟ آشپزی، آواز خواندن، باغبانی و گل‌کاری؟ نقاشی و یا رقص؟ بچه‌هایی که والدینشان را در حال انجام اعمال خلاقانه ببینند، به احتمال زیاد خودشان هم خلاقیت‌هایی نشان می‌دهند. اگر مدت زیادی است که کار خلاقانه‌ای انجام نداده‌اید، به مدت نیم ساعت و با همراهی فرزندتان، کاری که خوشحالتان می‌کند انجام دهید. اگر احساس خوبی داشتید فردا و پس‌فردا هم این کار را تکرار کنید.
6- عقب بایستید! : این کار به نظر عقب‌نشینی می‌رسد اما یادتان باشد که باید تعادل برقرار کنید. اگر کودک احساس کند همیشه تحت نظر است، احتمال کمتری وجود دارد که ریسک کند و درنتیجه خلاقیتش از بین می‌رود. اگر به فرزندتان استقلال دهید، خلاقیتش شکوفا می‌شود. پس دفعه بعد که دیدید کودکتان مشغول انجام فعالیت آرامی مثل نقاشی، نوشتن و یا درست کردن کاردستی است، وسط کارش نپرید و نگویید: "داری چی می‌کشی؟". این کار فقط حواس او را پرت می‌کند، در عوض برای خودتان یک استکان چای بریزید و از این لحظه لذت ببرید!
7- زمانی برای انجام کارهای خلاقانه درنظر بگیرید: این کار به نظر مشکل می‌رسد، به خصوص برای والدین شاغل. اما کودکان به زمان‌هایی برای تخیل، ساختن، تجربه و کاوش نیاز دارند. این زمان می‌تواند نیم ساعت بعد از شام، قبل از خواندن کتاب در تختخواب و یا هر زمان دیگری باشد؛ فقط مطمئن شوید که در برنامه روزانه کودک زمانی برای این کار درنظر گرفته‌اید.
8- زمان تماشای تلویزیون را محدود کنید: این کار برای بعضی خانواده‌ها سخت است اما می‌توانیم تلاش کنیم که زمان کمتری را جلوی تلویزیون بگذرانیم. زمانی که کودک صرف تماشای فیلم و کارتون می‌کند، می‌تواند صرف نقاشی، ساختن کاردستی و کارهای خلاقانه دیگر شود؛ شما برای کاهش زمان تماشای تلویزیون چه کار می‌کنید؟
9- بازی با اسباب‌بازی و صرف زمان با دوستان و آشنایان، ضروری هستند و کارکردهای خاص خود را دارند اما خلاقیت کودک را به اندازه برچسب، آهن‌ربا، لوازم‌التحریر و حتی آب‌بازی شکوفا نمی‌کنند.
تهیه شده توسط تیم تولید محتوای موسسه روانشناختی یاسان
*** اگر این مطلب را پسندید، موسسه روانشناختی یاسان را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
کانال تلگرام ما: https://t.me/yasanclinic
پیج اینستاگرام ما: http://instagram.com/_u/yasanclinic