چگونه به بهبود عزت‌نفس کودک کمک کنیم؟

کودکان زمانی شروع به شناختن خود به عنوان یک موجود میتقم می‌کنند که خود را از دریچه چشمان والدین می‌بینند. تن صدای شما، زبان بدنتان و هر اظهارنظر شما توسط کودکان جذب و درونی می‌شود. کلمات و اعمال شما به عنوان یک والد بیشتر از هر چیز بر "عزت‌نفس" در حال شکل‌گیری آنان و تصویری که از خود می‌سازند، اثر می‌گذارد.

در نتیجه حس مثبت نسبت به خود یکی از بزرگترین هدایایی است که می‌توانید به فرزندان خود بدهید. کودکان با عزت نفس احساس می‌کنند دوست‌داشتنی و شایسته هستند و به افراد شاد و موثری تبدیل می‌شوند. آنها راحت‌تر چیزهای جدید را امتحان می‌کنند و بهتر با اشتباهات کنار می‌آیند. عزت‌نفس بهینه تحمل کودکان را دربرابر ناکامی بالا می‌برد و به آنها کمک می‌کند تا حتی در صورت شکست خوردن دوباره تلاش کنند. چنین کودکانی به توانایی‌های خود باور دارند و در مدرسه، خانه و در جمع دوستان عملکردی بهتری نشان می‌دهند.

كودكان با عزت‌نفس پايين معمولا از خودشان مطمئن نیستند. ممکن است ترس زیادی از اشتباه کردن یا پذیرفته نشدن داشته باشند و به همین خاطر خیلی از فعالیت‌ها را انجام نمی‌دهند. اشتباه کردن، از دست دادن، یا شکست خوردن برای این کودکان بسیار دشوار است. در نتیجه ممکن است توانایی‌های واقعی آنها دیده نشود.

مواردی که در ادامه می‌آید به شما کمک میکند که در طول رشد به ایجاد تصویر مطلوبی از خود در فرزندانتان کمک کنید:

به کودکان (در محدوده مشخص و معقول) گزینه‌هایی برای انتخاب بدهید و به این شکل حس توانمندی را در آنها تقویت کنید. به عنوان مثال، امکان انتخاب بین تخم مرغ یا پنکیک برای صبحانه و مواجه شدن با نتیجه‌های این انتخاب، علاوه بر حس مثبتی که در زمان حال به کودک می‌دهد، به او کمک می‌کند برای تصمیم‌گیری و انتخاب مسائل دشوارتر در آینده تمرین کند.

تا جایی که می‌توانید برای کودکان کاری انجام ندهید. صبر کنید و اجازه دهید خودشان انجام دهند. به عنوان مثال، ممکن است سریعتر و آسانتر این باشد که شما به کودک کلاس اولی خود لباس بپوشانید، اما زمانی که اجازه می‌دهید خودش اینکار را انجام دهد، به یادگرفتن مهارت‌های تازه کمک می‌کنید. کودک شما هر چه بیشتر با چالش‌های جدید مواجه شود، احساس صلاحیت و اعتماد به نفس بیشتری تجربه خواهد کرد.

به کودکان بیاموزید که هیچ کس کامل نیست. سرزنش کردن و غرزدن‌های مداوم یا مقایسه کردن آنها با یکدیگر احساس بی‌ارزشی را تقویت می‌کند. در مقابل تایید دستاوردهای هرچند کوچک آنها، موجب ایجاد احساس غرور و خودارزشمندی خواهد شد. برای تقویت رفتارهای مثبت، به جای دقت به اشتباهات کودکان و سرزنش و تهدیدهای بیهوده سعی کنید آنها را موقع انجام کارهای درست دستگیر کنید! مثلا  بگویید "امروز بدون اینکه بگم دستات رو شستی، ممنون" یا "حواسم بود چقدر موقع بازی با خواهرت صبور بودی".  مهم است که تعریفی که از رفتار کودکان می‌کنید اغراق آمیز و غیرواقعی نباشد. علاوه بر این فقط بر نتیجه تمرکز نکنید بلکه تلاش را هم ببینید. مثلا "میدونم ناراحت شدی که امروز نبردین ولی به نظرم شوت‌های خوبی زدی، خیلی بهت افتخار می‌کنم"

سعی کنید هر روز حداقل یک نکته مثبت هر چند کوچک برای تعریف کردن از کودک پیدا کنید و سخاوتمندانه با در آغوش گرفتن و گفتن جملات محبت‌آمیز به او پاداش دهید. به این شکل نه تنها به او نشان می‌دهید که متوجه رفتارهای خوب و توانمندی‌هایش هستید و احساس ارزشمندی را در او تقویت می‌کنید بلکه به زودی خواهید دید که رفتارهای مطلوب مورد نظر شما هم رو به افزایش  است.

به یاد داشته باشید که هرگز با کودکان طعنه‌آمیز صحبت نکنید و کلمات را به عنوان سلاح به کار نبرید. پیام‌هایی که  کودکان در مورد خودشان از دیگران می‌شنوند به راحتی می‌تواند بر روی احساسی که از خودشان دارند اثر بگذارد. نظراتی مانند "تو از برادر کوچک‌ترت هم بچه‌تری"  یا "چه عجب بالاخره تونستی یه کار درست انجام بدی" می‌توانند به اندازه یک مشت، دردناک، آسیب‌زا و ماندگار باشند. کلماتتان را آگاهانه انتخاب کنید و صبور باشید. اجازه دهید بچه‌ها بدانند که هر کسی ممکن است اشتباه کند و به آنها کمک کنید بتوانند راه حل اشتباهشان را پیدا کنند. مهم‌ترین وظیفه شما به عنوان والد این است که به کودکان نشان دهید همیشه و تحت هر شرایطی آنها را دوست دارید، فقط گاهی ممکن است رفتارهای آنان را نپسندید.