آیا بیماری پارانویید ارثی است؟ + تست تشخیص بیماری پارانوئید

همه ما در بین اطرافیان خود با افرادی موجه شده‌ایم که به همه چیز شک دارند و همیشه احساس می‌‌کنند دیگران در حال توطئه‌چینی علیه آنها هستند یا قصد دارند با رفتار و گفتارشان به آنها آسیب برسانند. این افراد از هر رفتاری که می‌بینند یا هر چیزی که می‌شنوند سوءبرداشت می‌کنند و حتی اگر به آنها ثابت کنید فکرشان صحیح نیست، باز هم حرفتان را باور نمی‌کنند و دلایل دیگری برای توطئه‌چینی می‌آورند. این اختلال شخصیت پارانوئید یا بدگمان است که در این مقاله به ویژگی‌های رفتاری، نشانه‌ها و درمان شخصیت پارانوئید اشاره می‌کنیم.

پارانوئید چیست؟

در اختلال شخصیت پارانوئید، فرد مبتلا، در موقعیت‌های مختلفی مثل وقتی که مردم او را نگاه، یا بر خلاف میلش رفتار یا عمل می‌کنند، احساس می‌کند که تحت خطر و تهدید قرار گرفته است در حالی که چنین چیزی حقیقت ندارد.

نمونه بالینی شدید پارانوئید، یک بیماری نادر در سلامت روان است که در آن، فرد باور دارد که دیگران بی‌انصاف هستند، دروغ می‌گویند یا عمداً سعی می‌کنند به او آسیب برسانند، اما هیچ سند و مدرکی ندارد. به علاوه فرد به هیچ عنوان نمی‌پذیرد که شک و ظن وی کاملا بی‌اساس است و احساس می‌کند حق با خودش است.

تست آنلاین تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید 

برای اینکه تشخیص دهید دچار اختلال شخصیت پارانوئید هستید یا خیر می توانید تست "آیا فرد شکاکی هستید؟" را انجام دهید و جواب آن را رایگان دریافت کنید.

تاثیر اضطراب بر افکار پارانوئیدی

فکر پارانوئیدی نوعی تفکر مضطرب است. اضـــطـراب می‌تواند زمینه‌ساز این اختلال شود و یا روی آنچه که شما نسبت به آن شک دارید و اینکه این شک تا کجا ادامه پیدا ‌کند، تاثیر بگذارد. یا اینکه ممکن است، فرد به دنبال این بیماری، درگیر اضطراب شود. اینکه گاهی مضطرب باشید، کاملا طبیعی است، به خصوص اگر شرایط سختی مثل از دست دادن شغل یا تمام شدن رابطه‌تان را پشت سر گذاشته باشید. وقتی در جمعی هستیم، مدام نگرانیم که دیگران چه فکری درباره‌ ما می‌کنند، چه نظری درباره‌ لباس پوشیدنمان دارند یا حرف‌ها و رفتارهای ما را چگونه قضاوت می‌کنند. شما ممکن است، تنهایی به یک مهمانی بروید و از خودتان بپرسید:" نکند الان همه با خودشان فکر کنند چرا من تنها هستم؟"

بعضی‌ها به این فکرها هم افکار پارانوئیدی می‌گویند، در حالی که همه افراد گهگاهی از این فکرها می کنند. پس تنها به این دلیل که نگران حرف مردم درباره خودتان هستید به این معنا نیست که مشکل روانی دارید. نمونه بالینی و شدید این اختلال زمانی است که شما کاملا از یک شک و بدگمانی مطمئن هستید، حتی اگر خلافش ثابت شود.

اگر نگران این هستید که افکار پارانوئیدی دارید، احتمالا اضطراب دارید نه پارانوئید. اما اگر اضطراب شما دلیل خاصی ندارد، و به نظر نمی‌رسد که بهتر شود یا از بین برود، بهتر است که با یک روانشناس صحبت کنید. احساس اضطراب و ترسی که در طولانی مدت همراه شما است و بخشی از زندگی روزانه‌ شما شده است، ممکن است نشانه‌های اختلال اضطراب باشد. نشانه‌های پارانوئید، شدیدتر و جدی‌تر هستند.

علائم اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

علائم ظاهری افراد پارانوئید را می توان از نشانه های زیر شناخت:

1. برخورد خصمانه، تهاجمی و حالت تدافعی داشتن

2. زود رنج بودن و آزردگی بر سر کوچک‌ترین مسائل

3. اعتقاد به اینکه همیشه حق با آنهاست (به علاوه نمی‌توانند حالت دفاعیشان را کنار بگذارند)

4. فرد قادر به سازش، بخشش یا قبول انتقاد نیست

5. نمی‌تواند به دیگران اعتماد کند

6. از رفتارهای عادی دیگران برداشت‌های اشتباه می‌کند و دچار سوءظن می شود

آیا بیماری پارانوئید ارثی است؟

تحقیقات نشان داده است که وجود اختلال در فاکتورهای بیولوژیکی، یکی از قوی‌ترین عوامل موثر در ایجاد این بیماری است. با توجه به این موضوع، افرادی که سابقه بیماری‌هایی مانند اسکیزوفرنی را در خانواده خود دارند بیشتر در معرض این بیماری هستند. اما این موضوع به این معنی نیست که برای ابتلا به اختلال پارانوئید حتما باید سابقه خانوادگی وجود داشته باشد.

آیا می توان با کسی که پارانوئید دارد ازدواج کرد؟

اختلال شخصیت پارانوئید بر تمام جنبه‌های زندگی فرد اثر می‌گذارد. فردی که به این اختلال مبتلاست حساسیت‌ها، وســــــواس‌ها و بدگمانی‌های خاصی در مورد همسرش دارد. این خصوصیت‌ها، مشکلات و تنش های زیادی در زندگی مشترک ایجاد می‌کند و باعث می‌شود فرد نتواند یک زندگی سالم زناشویی را تجربه کند. مشاوره پیش ازدواج به شما کمک می‌کند وجود چنین اختلالی را پیش از شروع زندگی مشترک شناسایی کنید. برای دریافت نوبت مشاوره پیش از ازدواج کلیک کنید.

تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید

اختلال شخصیت پارانوئید ویژگی‌های بارزی دارد و معمولا اطرافیان می‌‌توانند وجود آن را از روی رفتارهای بدگمانانه پیش‌بینی کنند. با این وجود برای تشخیص بالینی آن نیاز به ازریابی توسط رواشناس وجود دارد؛ چرا که بسیاری از علائم این اختلال می‌تواند با بالا رفتن تنش و اضطراب در زندگی فرد به طور موقت بروز پیدا کند. یا نشانه‌های موقتی دال بر وجود سایر اختلالات باشد که ممکن است توسط افراد غیرمتخصص در حیطه روانشناسی، اشتباه گرفته شود.

عوامل ایجاد اختلال شخصیت پارانوئید (بدگمان)

1. کم خوابی: با یک شب بی‌خوابی، طبیعتا افکار پارانوئیدی، به دنبال بیمار نخواهد آمد. در عوض بی‌خوابی‌های طولانی مدت، به مرور زمان، نوعی بدبینی را در فرد ایجاد خواهد کرد و عوارض بدی به دنبال خواهد داشت. شما ممکن است خودتان مستقیما متوجه آن عوارض نشوید، اما با دیگران تهاجمی برخورد کنید یا اینکه دائما دچار سوتفاهم شوید. وقتی دیگران، رفتار عادی و همیشگی خود را دارند، ممکن است فکر کنید که رفتار خصمانه دارند. اگر برای مدت طولانی کم خوابی داشته باشید، ممکن است حتی چیزهایی را ببینید و بشنوید که واقعا وجود ندارند. (پزشکان به این بیماری، توهم می‌گویند). بزرگسالان باید بین 7 تا 9 ساعت در روز بخوابند، تا هوشیار بمانند و سلامت روانی داشته باشند.

2. استرس و تنش: زمانی که میزان استرس در زندگی شما زیاد می‌شود، نسبت به دیگران مشکوک و بدگمان می‌شوید. این استرس فقط مربوط به مسائل منفی، مثل از دست دادن شغل یا بیماری نیست بلکه در مناسبت‌های شادی، مثل عروسی هم می‌تواند برای شما مشکل ایجاد کند.

برای کاهش استرس، موارد زیر را انجام دهید:

• زمانی را به استراحت اختصاص دهید و سعی کنید آنچه که باعث استرس شما می‌شود را فراموش کنید.

• تکنیک‌های مراقبه و یوگا را انجام دهید، تا ذهنتان را آزاد کنید

• با دوستانتان وقت بگذرانید

• به طور منظم ورزش کنید

• بخندید و شاد باشید

3. اختلالات روانی: یکی از ویژگی‌های فرد بدگمان این است که در این بیماری، فرد به سختی به دیگران اعتماد کرده و در مورد آنها فکرهای منفی می‌کند که این فکرها اغلب درست نیستند. مثلا با خودش فکر می‌کند که: "آنها مرا دوست ندارند"، "مرا مسخره می‌کنند" یا حتی "در حال توطئه بر علیه من هستند". در برخی موارد، هیچ سند و مدرکی برایشان کافی نیست و آنها را متقاعد نمی‌کند. این شرایط، منجر به بیماری پارانوئید واقعی می‌شود.

اسکیزوفرنی، یک اختلال جدی دیگر است که، تشخیص واقعیت از توهم را سخت می‌کند. اغلب، خودتان متوجه نمی‌شوید که چه زمانی افکارتان پارانوئیدی می‌شود، روانشناسان باید به این اختلال در شما اشاره کنند و به شما کمک کنند تا درمان شوید.

اختلال شخصیت مرزی، نوع دیگری از اختلالات روانی است که در آن شما نوسانات عاطفی شدیدی دارید. به حدی که در چشم بر هم زدنی، از کسی که تا لحظه‌ای پیش او را می‌پرستیدید متنفر می‌شوید. همچنین موجب ایجاد افکار پارانوئیدی و بدبینی شدید نسبت به دیگران می‌شود.

تنها به این دلیل که، گهگاهی استرس دارید و نگران این هستید که دیگران چه فکری در مورد شما می‌کنند، به این معنا نیست که اختلال روانی دارید. این حقیقت که، شما می‌دانید افکارتان پوچ و بیهوده است، نشانه‌ این است که سلامت روانی دارید. اما اگر احساس بدگمانی و پارانوئید همیشه و در تمامی طول زندگیتان، حتی در کارتان همراه شما باشد، ممکن است لازم شود که به روانشناس یا روان درمانگر مراجعه کنید.

4. مصرف مواد مخدر: مواد مخدری مثل ماریجوآنا، مواد مخدر توهم زا، روان گردان‌هایی همچون قارچ روان گردان، و محرک‌هایی مثل کوکائین و شیشه دارای مواد شیمیایی هستند که به صورت کوتاه مدت،  باعث پارانوئید در بعضی افراد شده‌اند. زمانی که مواد شیمیایی از بدن شما بیرون بروند، پارانوئید نیز از بین می‌رود. مصرف شدید الکل هر روز و هر هفته هم منجر به بیماری پارانوئید یا حتی توهم می‌شود.

5. فراموشی: بیـمــاری آلـزایمـر و دیگر بیماری‌های مربوط به از دست دادن مشاعر که افراد معمولا در سنین بالا گرفتار آن می‌شوند، مغز شما را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که شما را نسبت به دیگران بدگمان می‌کند. شما ممکن است متوجه این موضوع شوید که کسی که دوستش دارید و مبتلا به این بیماری است، جواهرات و پولش را قایم می‌کند و معتقد است که دیگران نیت بدی نسبت به او دارند. این بخشی از بیماری است. روانشناس می‌تواند به شما کمک کند تا علائم بیماری را کنترل کنید.

درمان اختلال شخصیت پارانوئید

اغلب، افرادی که دچار بیماری پارانوئید هستند، درمان نمی‌شوند؛ چرا که افکارشان را غیر منطقی نمی‌پندارند. اما اگر احساس می‌کنید که ارتباطتان با واقعیت قطع شده است، و به اشتباه بودن افکار خود واقف هستید، مراجعه به پزشک یا روانشناس، شروع خوبی است. همچنین داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش، و خواب کافی، بسیار مهم است. تمامی این عوامل به حفظ تعادل روانی شما کمک کرده و افکار پارانوئیدی را از شما دور نگه می‌دارند.

صحبت کردن با خودتان در مورد این افکار مشکوک و پارانوئیدی، می‌تواند به شما کمک کند. البته این راه، فقط تا زمانی کارساز است که هنوز می‌توانید بگویید که افکارتان پوچ و بی منطق است. به جای آنکه بگویید: "من دیوانه‌ام یا مبتلا به پارانوئید هستم." اینطور بگویید که: " من نگران چیزی هستم که بعید است درست باشد."

حتی اگر بیماری روانی نداشته باشید، اگر وقتی می‌خواهید کاری انجام دهید، افکار پارانوئید یا غیر منطقی به سراغتان می‌آید یا اگر نگران دوست یا یکی از اعضای خانواده هستید حتما با یک مشاور یا روانشناس صحبت کنید. صحبت درمانی یا درمان با دارو به شما کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشید. 

 یــــاســـان این امکان را فراهم کرده است تا مشاوره شما با روانشناسان مجرب به صورت آنلاین و در زمان های مناسب برای شما انجام شود. برای رزرو وقت مشاوره کلیک کنید.

دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.