خطرات انتشار عکس و فیلم کودکان در اینستاگرام

دیروز، روز جهانی کودک بود و چه کردند مادران و پدران (به خصوص مادران) با انتشار عکس و ویدئو از بچه هایشان در اینستاگرام. پست و استوری بود که یکی بعد از دیگری آپلود می شد. یکی از دوستانم بعد از این که کلی از پسرکش عکس و ویدئو نشانمان داد، رفت سراغ خودش و همسرش و چند عکسی هم در حال خوردن و آشامیدن به اشتراک گذاشت با این عنوان: کودکان دیروز ! و در ذهن من این سوال را رقم زد که اگر این دوست، بچه نداشت چگونه حیاتش را در شبکه های اجتماعی ادامه می داد؟

دوست دیگری چند روز قبل عکس جشن تولد سه سالگی پسرش را به اشتراک گذاشت. او در این سه سال شاید روزی بیشتر از ده عکس از پسربچه اش منتشر می کند، در حال خوردن، خوابیدن، بازی کردن و... البته من استوری های این دوست را بی صدا (mute) کرده ام و دیگر نمی بینم شان. راستش خسته شده بودم و ترجیح دادم از قدرت انتخاب استفاده کنم و دیگر نبینمش! از اینستاگرام باید بابت این امتیازی که به کاربرانش داده قدردانی کرد، قدرت «ندیدن» آنها که تکراری اند و آزارت می دهند. این قدرت انتخاب در اصطلاح ربط مستقیم دارد به «سواد رسانه ای» و این که لازم نیست همه داده ها را ببینی یا بخوانی.

بشر امروز برای هر روزی مناسبتی در نظر گرفته تا آن روز اهمیت پیدا کند. برخی از این مناسبت ها خوبند و به کارمان می آیند و برخی واقعا بیهوده اند و جالب این که آنها که معتاد به شبکه های اجتماعی اند، همین مناسبت های جدی و شوخی دلیلی شده برای هجوم به اینستاگرام و توییتر و...

اما آیا این حجم از خودافشایی و به اشتراک گذاشتن خود و ساعت های زندگی شخصی و خصوصی لازم است؟ لایک ها و تشویق های شبکه های اجتماعی تا کجا می توانند نیاز های انسان امروزی به محبت و توجه را جلب کنند؟

با دکتر آسیه اناری، عضوی هیئت رئیسه انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان هم صحبت شدم تا هم جواب این سوال را از او بگیرم و هم از او که حوزه تخصصی اش کودکان هستند، بپرسم بچه ها در دنیای مجازی چه امتیازات و چه آسیب هایی می بینند؟

دکتر اناری می گوید: دیده شدن، تشویق و محبت دیدن از نیازهای واقعی انسان هاست. اما چند سالی است ما انسان های واقعی که نیازهای واقعی داریم، درگیر فناوری جدیدی شده ایم که واقعی نیست و دنیای مجازی و شبکه های اجتماعی نام دارد. واقعیت این است آدم ها وقتی جواب نیاز های خود را در دنیای واقعی دریافت نمی کنند به دنیای مجازی متوسل می شوند و همان نیازهای واقعی که در دنیای واقعی زیبا هستند و باید آنها را دریافت کرد، خطرناک می شوند. این تغییر شکل نیاز و پاسخ شاید در آینده اصلاح شود، اما الان دارد قربانی می گیرد.

از دکتر اناری می پرسم، انتشار عکس در مناسبت های مختلف مثل روز کودک یا روز زن و... تا چه میزان رفتاری عادی است و چه زمانی به اختلال رفتاری تبدیل می شود؟

این روان شناس کودک و نوجوان می گوید: وقتی همه چیز در دنیای واقعی در جای درست خود قرار گرفته باشد نیازی به دنیای مجازی نیست. اگر آدم ها در دنیای واقعی به شکل درست به یکدیگر عشق بورزند و یکدیگر را دوست داشته باشند، این محبت را در شبکه های اجتماعی بروز نمی دهند، چون حضور در شبکه های اجتماعی یعنی من به تایید و تشویق و محبت نیاز دارم! یعنی در دنیای واقعی روابطم درست نیست و من را راضی نمی کند.

انتشار عکس بچه ها در شبکه های اجتماعی یکی از معضل های جدی جامعه ماست. یکی از روش های دیده شدن والدین است وگرنه آن کودک که لذتی از این دیده شدن نمی برد. کودک دوست دارد لطف و محبت والدین خود را مستقیم دریافت کند و واقعاً هیچ چیز برای بچه زجرآورتر از این نیست که ساعات طولانی پدر و مادر خود را گوشی به دست می بیند. مشکل اصلی، والدین جوان هستند که به شدت آلوده گوشی های هوشمند و شبکه های اجتماعی اند؛ والدینی که خودشان متولد دهه ۶۰ هستند و کودکی و نوجوانی پرچالشی را سپری کرده اند و حوصله مسوولیت پذیری ندارند.

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by مرکز مشاوره یاسان (@yasanclinic)

آنها ترجیح می دهند به جای رسیدگی به کودکان خود و در آغوش کشیدن آنها و بازی کردن با کودکانشان، مدام از آنها فیلم و عکس بگیرند و در شبکه های اجتماعی منتشر کنند. آنها بچه ها را وسیله ای قرار می دهند تا خودشان لایک دریافت کرده تا آن بخش از وجودشان را که به تشویق واقعی نیازمند است، راضی کنند.

این پدر و مادرهای جوان اصلا به این فکر نمی کنند که کودک آنها وقتی بزرگ شد، می تواند این را از آنها بپرسد که چرا این همه از من عکس و فیلم منتشر کرده ای آن هم در زمانی که خودم هیچ قدرتی نداشتم که این کار را تایید کنم؟ پس حریم خصوصی و شخصی کودکان کجای این ماجرا قرار می گیرد؟ والدین جوان با انتشار عکس و فیلم از کودکان، به آنها آموزش می دهند تشویق و محبت را از دنیای مجازی دریافت کن و این بخش خطرناکی است که آسیب های جدی به روان آدم ها وارد می کند و در آینده ما را با چالش های عجیب و غریبی رو به رو خواهد کرد.

به گفته دکتر اناری، هر عاملی که آدم ها را از دنیای واقعی دور کند، آسیب زاست. وقتی در مهمانی، یکی ترجیح می دهد به جای لذت بردن از جمع، عکس بگیرد و در شبکه های اجتماعی منتشر کند یعنی قدرت، ارتباط گیری با جمع راندارد یا از جمع لذت نمی برد که در هر دو مورد باید ریشه آسیب درمان شود. اگر فردی به مسافرت می رود به این نیت که عکس تهیه کند و در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارد، باز هم آن فرد مشکل دارد، یعنی از سفر که واقعی است، لذت نمی برد. شبکه های اجتماعی نباید بین فرد و واقعیت فاصله ایجاد کنند.

این روانشناس کودک و نوجوان در پایان گفت: منظور از شبکه های اجتماعی، شبکه ای است از افراد خانواده، دوستان و اقوام. گاهی این شبکه گسترده تر می شود و رابط ها و همکارت را هم دربر می گیرد. مثل دوست دوست یا فامیل یکی از اقوام. تا اینجا را می شود مدیریت و از آسیب های احتمالی پیشگیری کرد، اما زمانی این رابطه خیلی گسترده می شود و افرادی را شامل می شود که ما اصلا نمی شناسیم و از ماهیت آنها بی خبریم و به عنوان دوست مجازی انتخاب می کنیم و اجازه می دهیم زندگی خصوصی و احساس های شخصی ما را ببینند و از آنها سردربیاورند که این رابطه خطرناک است و مشکلات زیادی برای فرد ایجاد خواهد کرد.

با وجود بهترین تلاش های والدین برای شناخت کودک و نوجوان خود، برخی اوقات به نظر می رسد مشکلات فرزندان برای آنها غافلگیر کننده است. در مواجهه با مشکلات رفتاری و هیجانی (مانند رفتارهای پرخطر غیر قابل کنترل) باید حتماً از روانشناس متخصص کودک و نوجوان کمک بگیرید. برای رزرو وقت مشاوره و ارزیابی کلیک کنید.

همچنین می توانید مهارت های فرزندپروری خود را با خواندن کتاب های روانشناسی در زمینه کودک و نـوجوان  یا حضور در کـارگـاه های فرزندپروری ارتقا دهید.

دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.