نارسایی جنسیتی (اخلال هویت جنسی) چیست؟

نارسایی جنسیتی چیست؟

اختلال هویت جنسیتی، یک وضعیت روان‌شناختی است که فرد مبتلا به آن احساس می‌کند هویت جنسیتی او با جنسیت فیزیکی و تجربه جنسیتی او همخوانی ندارد. به‌عبارت‌دیگر فرد احساس می‌کند، جنسیتی که به‌طور طبیعی به او نسبت داده‌شده است، نمی‌تواند هویت واقعی او را توصیف کند.

افراد مبتلا به آشفتگی جنسیتی، اگر نتوانند جنسیت تجربه‌شده خود را بیان کنند یا حمایت و پذیرش موردنیاز خود را دریافت نکنند، ممکن است دچار پریشانی شدید عاطفی و روانی شوند.

تراجنسیتی بودن به چه معناست؟

اصطلاح «تراجنسیتی» اصطلاحی جامع است و وضعیت افرادی را توصیف می‌کند که هویت جنسیتی و جنسیت آن‌ها در بدو تولد بر اساس انتظارات سنتی از جنسیت مطابقت ندارد. مثلاً:

• شخصی که در بدو تولد جنسیت مؤنث را به او اختصاص داده‌اند اما هویت جنسیتی او مرد است. (AFAB)

• فردی که در بدو تولد جنسیت مذکر را به او اختصاص داده‌اند و هویت جنسیتی او زن است. (AMAB)

اصطلاح «ترا جنسیتی» می‌تواند شامل هویت‌های جنسیتی دیگر هم باشد؛ چراکه هویت جنسیتی با نسل‌های جدید در حال تکامل است. افرادی که ترا جنسیتی هستند ممکن است ترکیبی از هویت‌های جنسیتی باشند، یا ممکن است به‌صورت زیر شناسایی شوند:

• دوجنسیتی: شخصی که خود را با هیچ‌کدام از جنسیت‌ها یا هر دو آن‌ها معرفی می‌کند.

• فراجنسی: افراد فراجنسیتی احساس می‌کنند که هویت جنسیتی آن‌ها نمی‌تواند به‌طور کامل با جنسیت‌های سنتی مرد یا زن توصیف شود. برخی از افراد فراجنسیتی ممکن است جنسیت خود را به‌عنوان غیر دوجنسی، جنسیت نامشخص، جنسیت جدید، جنسیت متغیر یا هر نام دیگری که به تجربه شخصی آن‌ها مرتبط باشد معرفی کنند. درواقع هویت فراجنسیتی یک تجربه فردی است و هر فرد می‌تواند تعریف خود را از جنسیت و هویت جنسیتی داشته باشد.

آیا نارسایی جنسیتی بیماری روانی است؟

نارسایی جنسیتی، بیماری روانی نیست. بااین‌حال برخی از احساسات ناخوشایند که گاهی با نارسایی جنسیتی همراه است عبارت‌اند از:

• اضطراب (چرا دچار استرس و اضطراب می شویم؟ + بهترین راه درمان + تست)

• افسردگی 

• اختلالات خوردن (علل و درمان بی اشتهایی و پرخوری عصبی + تست)

• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

• سوءمصرف مواد

اگرچه نارسایی جنسیتی، بیماری روانی محسوب نمی‌شود، اما اگر به آن توجه نشود، ممکن است منجر به بدتر شدن مشکلات خلقی، افسردگی و اضطراب ‌شود و مشکلاتی افراد را پیچیده‌تر کند. به‌طور مثال بیمه ممکن است برخی از بیماری‌های مرتبط با نارسایی جنسیتی و اقدامات مراقبتی مرتبط با آن را پوشش ندهد.

اختلال هویت جنسیتی چه احساسی دارد؟

اکثر افراد مبتلا به نارسایی جنسیتی یا آشفتگی جنسیتی از احساسات شدید و پیچیده‌ای رنج می‌برند که ناشی از داشتن ویژگی‌های فیزیکی یک جنسیت و هم ذات پنداری با جنس مخالف یا جنسیتی است که با تعریف جنسیت‌های مرد و زن مطابقت ندارد. به همین دلیل فرد در چنین وضعیتی ممکن است احساس زیر را تجربه کند:

• نگرانی و اضطراب

• افسردگی (چگونه از افسردگی رها شویم؟ علائم + تست رایگان)

• تنهایی و انزوا

• پذیرفته نشدن از سوی دیگران

• ناقص بودن

• شرم و خجالت

• اقدام به خودکشی (چگونه با افکار خودکشی مقابله کنیم؟ + تست ارزیابی رایگان)

• اصرار برای خودآزاری

• نارضایتی از ظاهر

چه زمانی افراد شروع به تجربه علائم می‌کنند؟

علائم نارسایی جنسیتی ممکن است در هر مقطعی از زندگی، از کودکی تا بزرگ‌سالی فرد رخ دهد.

چه چیزی باعث نارسایی جنسیتی می‌شود؟

محققان هنوز در حال مطالعه برای مشخص کردن علت این وضعیت هستند اما به‌طور کل این وضعیت ممکن است مربوط به تغییرات بیولوژیکی قبل از تولد فرد باشد.

آیا تست نارسایی جنسیتی وجود دارد؟

اگرچه آزمونی «رسمی» در این زمینه وجود ندارد اما انجمن روانشناسی آمریکا (APA) معیارهایی برای تشخیص نارسایی جنسیتی در کودکان، نوجوانان و بزرگ‌سالان دارد.

علائم آشفتگی جنسیتی در کودکان

نارسایی جنسیتی را در صورتی می‌توان در کودکان تشخیص داد که بین جنسیت تعیین‌شده و جنسیتی که بیان می‌کنند در طول حداقل شش ماه تضاد وجود داشته باشد. کودک باید حداقل شش مورد از ویژگی‌های زیر را از خود نشان دهد:

• می‌خواهد جنسیت دیگری باشد یا معتقد است جنسیت دیگری دارد.

• بازی با همسالان جنس مخالف را ترجیح می‌دهد.

• دوست دارد نقش‌های جنس مخالف را در بازی اجرا کند.

• تمایل دارد لباس‌های جنس مخالف را بپوشد.

• اسباب‌بازی‌ها یا فعالیت‌هایی جنس مخالف را ترجیح می‌دهد. یا اسباب‌بازی‌ها یا فعالیت‌هایی را که با جنسیت خاصی مرتبط است، دوست ندارد.

• آناتومی جنسی خود را دوست ندارد.

• آرزو می‌کند ویژگی‌های فیزیکی جنسیتش با هویت جنسیتی‌اش مطابقت داشته باشد.

علائم آشفتگی جنسیتی در نوجوانان و بزرگ‌سالان

نارسایی جنسیتی رازمانی می‌توان در نوجوانان و بزرگ‌سالان تشخیص داد که بین جنسیت تعیین‌شده و جنسیتی که فرد بیان می‌کنند در طول حداقل شش ماه تضاد وجود داشته باشد. در این مدت باید حداقل دو مورد از ویژگی‌های زیر در آن‌ها مشاهده شود:

• آرزو دارند که جنسیت دیگر داشته باشند.

• تمایل دارند مانند جنس مخالف با آن‌ها رفتار شود.

• تناقض بین هویت جنسیت بیان‌شده و ویژگی‌های جنسی خود را تشخیص می‌دهند.

• آرزو می‌کنند، ای‌کاش ویژگی‌های جنسی اولیه یا ثانویه جنس مخالف را داشتند. (ویژگی‌های جنسی اولیه به‌طور مستقیم مسئول تولیدمثل هستند که شامل آلت تناسلی، بیضه‌ها، واژن و تخمدان‌ها می‌شود. ویژگی‌های جنسی ثانویه در فرد AMAB، شامل موهای صورت، افزایش موهای بدن و سینه پهن و در فرد AFAB شامل سینه و باسن برجسته و کم بودن نسبی موهای بدن است.)

• معتقدند احساسات و واکنش‌های مشخصه جنس مخالف را دارا هستند.

درمان اختلالات هویت جنسیتی

هدف از درمان نارسایی جنسیتی برای افراد مختلف معنای متفاوتی اما از اهداف اصلی آن کمک به فرد برای مشخص کردن هویت جنسی‌ و به دست آوردن آرامش است. البته نکته‌ای که باید بر آن تأکید شود این است که مدت‌زمان زیادی طول می‌کشد تا فرد به نتیجه دلخواه برسد.

چه درمان‌هایی برای نارسایی جنسیتی وجود دارد؟

بیان هویت جنسیت: شامل رفتارها و اعمالی است که به شما کمک می‌کند به هویت جنسیتی دلخواه خود دست‌یابید. مثل تغییر نام، پوشش و ... .

درمان‌های پزشکی: درمان‌های پزشکی شامل تزریق هورمون‌های جنسیتی است.

جراحی: امکان دائمی کردن تغییرات جنسیتی سازگار با شما از طریق جراحی امکان‌پذیر است

نقش درمانگر متخصص درزمینه نارسایی جنسی چیست؟

صحبت با یک متخصص و درمانگر به شما کمک می‌کند:

• با احساسات منفی مقابله کنید.

• مهارت‌های مقابله و روش‌های مختلف تفکر را بیاموزید.

• اضطراب یا افسردگی ناشی از عدم پذیرش جامعه را کنترل کنید.

• اگر قصد انجام جراحی دارید، به شما کمک می‌کند تا اثرات طولانی‌مدت جراحی را درک کنید و ازنظر ذهنی قادر به پذیرش تغییرات بعدازآن شوید.

در حقیقت درمانگر به شما کمک کند تا از احساسات منفی که تجربه می‌کنید خلاص شوید. وقتی احساس بهتری نسبت به خودتان داشته باشید، تصمیم‌گیری درباره آینده مانند بیان هویت جنسیتی دلخواهتان به اطرافیان آسان‌تر می‌شود.

چگونه می‌توانم از یک عزیز مبتلا به نارسایی جنسی حمایت کنم؟

کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید، ازجمله:

• گوش دادن به او

• تصدیق و اعتبار بخشیدن به احساساتش

• سعی نکنید نظرش را درباره هویت جنسیتی مورد پذیرشش عوض کنید

• کمک گرفتن از یک مشاور برای حل چالش‌های پیش رو

• استفاده از نام دلخواهش

• در صورت داشتن افکار خودکشی یا آسیب رساندن به خود، به دنبال مشاوره برای او باشید

مرکز مشاوره یاسان با داشتن متخصصان کارآزموده در این زمینه می‌تواند به شما یا عزیزتان که درزمینهٔ هویت جنسیتی دچار سردرگمی شده است کمک کند.

دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.