علائم، علل و درمان بیش فعالی در بزرگسالان + تست ارزیابی

اگر در انجام وظایف و مسئولیت‌های خود کند، بی‌نظم، فراموشکار و تحت فشار هستید، شاید به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) مبتلا باشید. علائم ADHD در بزرگسالی بر همه ابعاد زندگی شما از روابط تا شغل‌تان تاثیرگذار است.

اگر شما در دوران کودکی مبتلا به ADHD یا ADD بودید، احتمالاً برخی از علائم آن را در بزرگسالی نیز تجربه می‌کنید. البته اگر این اختلال در کودکی تشخیص داده نشود بدین معنا نیست که در بزرگسالی به  ADHD دچار نخواهید شد.

در گذشته به دلیل ناآگاهی جامعه، ADHD اغلب در طول دوران کودکی ناشناخته می‌ماند و خانواده، معلمان یا دیگران به جای تشخیص علائم آن و شناسایی مشکل واقعی، شما را به عنوان یک فرد رویاپرداز، از زیرکار در رو، تنبل، مشکل ساز یا بی‌مسئولیت خطاب کرده باشند.

شاید در دوران نوجوانی توانسته باشید علائم ADHD را تا حدودی جبران کنید، اما با افزایش مسئولیت های شما در بزرگسالی با مشکلات زیادی در زمینه سازماندهی، تمرکز و حفظ آرامش مواجه شدید.

خبر خوب این که مشکلات اختلال کمبود توجه و بیش فعالی قابل شکست است. با آموزش، حمایت و کمی خلاقیت، می توانید یاد بگیرید که علائم ADHD را در بزرگسالی مدیریت و حتی برخی از نقاط ضعف خود را به نقاط قوت تبدیل کنید. در ادامه مرکز مشاوره یاسان به اطلاعات مورد نیاز درباره علل، انواع و روشهای درمانی بیش فعالی در بزرگسالی را ارائه می دهد:

علائم ADHD بزرگسالان

هنگامی که ADHD بزرگسالان دارید علائم شما می تواند از خفیف تا جدی متغیر باشد و در طول زمان تغییر کند. ممکن است خیلی روی شما تأثیر بگذارند یا زیاد شما را آزار ندهند. آنها می توانند همیشه یا فقط در برخی موقعیت‌ها مشکل ساز باشند. از جمله علائم بیش فعالی در بزرگسالان عبارتند از:

• مشکل در تمرکز کردن

• مشکل در دنبال کردن دستورالعمل ها

• فراموش کردن  اطلاعات

• ضعف در سازماندهی وظایف

• اهمال کاری

• کسالت

• اضطراب (چرا دچار استرس و اضطراب می شویم؟ + بهترین راه درمان + تست)

• افسردگی (چگونه از افسردگی رها شویم؟ علائم + تست رایگان)

• ناتوانی در کنترل خشم (چرا زود عصبی می شم؟ + 20 راهکار مقابله با خشم + تست)

• تکانشگری

• عزت نفس پایین (۱۰ روش برای افزایش عزت نفس + تست)

• نوسانات خلقی

• مشکلات رابطه

• سوء مصرف مواد یا اعتیاد

• بی انگیزه بودن (16 تکنیک افزایش انگیزه برای رسیدن به هدف)

• بی قراری

• زیاد حرف زدن

هیچ دو نفر مبتلا به ADHD دقیقاً شبیه هم نیستند. به طور مثال ممکن است که یک بزرگسال مبتلا به بیش فعالی به دلیل علاقه‌اش به انجام یک فعالیت، زمانی که مشغول آن است مشکلی در زمینه تمرکز نداشته باشد. اما فرد مبتلای دیگر تحت هر شرایطی در تمرکز مشکل داشته باشد.

یا ممکن است برخی افراد بیش فعال به دنبال انجام فعالیت‌های پرتحرک باشند اما برخی دیگر از آن اجتناب می کنند. به علاوه، برخی از افراد مبتلا به ADHD گوشه گیر و ضد اجتماعی هستند در عین حال برخی دیگر بسیار اجتماعی‌ هستند و از یک رابطه به رابطه دیگر می‌روند.

با انجام تست «بیش فعالی بزرگسالان» می‌توانید ارزیابی کنید که آیا علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) را دارید یا خیر.

عوارض ADHD بزرگسالان

ADHD در بسیاری از بخش‌های زندگی‌ شما را دچار مشکل می‌کند، از جمله:

1. دانشگاه

• کسب نمرات ضعیف

• نقض قوانین

• ناتوانی در انجام تکالیف

• تعارض با همکلاسی‌ها یا استادان

2. محل کار

• تغییرات شغلی مکرر

• عملکرد کاری ضعیف

• نارضایتی از شغل خود

3. زندگی

• تخطی از سرعت مجاز، تصادف اتومبیل یا تعلیق گواهینامه

• سیگار کشیدن یا مصرف الکل و مواد مخدر

• مشکلات مالی

• مشکل در روابط اجتماعی

4. روابط عاطفی

• جدایی یا طلاق

• ازدواج های متعدد

انواع ADHD بزرگسالان

سه نوع ADHD وجود دارد:

• بی توجهی: در این نوع، علائم شما بیشتر مربوط به حواس پرتی و مشکل در توجه و تمرکز است. ممکن است بهم ریخته باشید، اغلب چیزها را گم یا فراموش کنید یا در پیروی از دستورالعمل ها مشکل داشته باشید. به این نوع ADD می‌گویند.

• بیش فعال/تکانشی: اگر شما به این نوع از ADHD مبتلا باشید، بیشتر علائم‌تان بر روی رفتار تکانشی یا بیش فعالی متمرکز است. ممکن است احساس بی قراری کنید، به سختی در یک جا بنشینید یا زیاد صحبت کنید. همچنین ممکن است صحبت افراد را قطع کنید یا به سختی منتظر نوبت خود بمانید.

• ترکیبی: شایع ترین نوع ADHD است. اگر ADHD شما از این نوع باشد، علائم دو نوع بالا را با هم دارید.

علل ابتلا به ADHD در بزرگسالی

دانشمندان دقیقاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث ایجاد ADHD می شود، اما تحقیقات نشان داده است که این بیماری ارثی است. در واقع اگر یکی از بستگان نزدیک، مانند خواهر یا برادر یا والدین، مبتلا به این عارضه باشد، بیشتر در معرض خطر ADHD هستید.

افراد مبتلا به ADHD تفاوت هایی در ساختار مغزشان دارند و زمان زیادی طول می کشد تا مغز آنها به بلوغ کامل برسد. همچنین در افراد مبتلا، سلول های عصبی انتقال دهنده و دریافت کننده سیگنال ها در مغز نیز متفاوت عمل می کنند.

تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر اینکه ADHD ناشی از موارد زیر است اثبات نشده است:

• سبک فرزندپروری

• مصرف شکر

• استفاده زیاد از صفحه نمایش (گوشی، تبلت و ...)

البته ممکن است این عوامل باعث شدید شدن علائم و عوارض ADHD شود. همچنین محققان در حال بررسی سایر عوامل موثر احتمالی هستند، از جمله:

• سیگار کشیدن، مصرف الکل یا مواد مخدر در دوران بارداری

• صدمات مغزی

• قرار گرفتن در معرض مواد سمی در محیط (مانند سرب) در رحم یا در دوران کودکی

• زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد

چگونه می‌توان از بروز ADHD پیشگیری کرد؟

تاکنون مشخص نشده است چه چیزی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد یا چگونه می‌توان مانع از بروز آن شد اما متخصصان توصیه می‌کنند، اگر باردار هستید، از مصرف مواد مخدر، سیگار و الکل اجتناب کنید؛ چراکه احتمال ابتلای فرزند شما به ADHD و سایر مشکلات سلامتی را در آینده کاهش می دهد.

مدیریت وکنترل ADHD بزرگسالان

پزشک می‌تواند دارو یا درمان غیر دارویی را برای کمک به تمرکز بهتر شما پیشنهاد دهد، اما کارهایی وجود دارد که می‌توانید خودتان انجام دهید تا زندگی با ADHD راحت‌تر و قابل کنترل شود. این مراحل می توانند به شما در کاهش علائم و مقابله با آنها در هنگام بروز کمک کنند:

1. رژیم غذایی سالم داشته باشید. هیچ رژیم غذایی خاصی برای مبتلایان به ADHD توصیه نشده است اما رژیم غذایی متعادل به سلامت روحی و جسمی شما کمک می‌کند. پس در طول روز مقدار کافی میوه و سبزیجات به همراه غلات کامل، پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم مصرف کنید.

2. داروها را طبق دستور مصرف کنید. اگر دارویی برای ADHD مصرف می کنید، دقیقاً طبق دستور پزشک آن را مصرف کنید.

3. برنامه‌ریزی کنید. زمانی - مثلا قبل از خواب-  را انتخاب کنید که ساکت و آرام باشد و برای انجام کارهای روز بعد برنامه ریزی کنید. فهرستی واقع بینانه از چیزهایی که باید انجام شوند تهیه کنید. برای حفظ تمرکز فعالیت‌هایی که دوست دارید را جایگزین فعالیت‌هایی کنید که کمتر با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنید. برای اینکه برنامه ریزی شما به درستی انجام شود می توانید از چسباندن یادداشت یا ساعت زنگ دار برای یادآوری قرار ملاقات یا انجام فعالیت های مهم استفاده کنید.

4. در مورد زمان واقع بین باشید. ساختار مغز شما متفاوت از سایر افراد عادی است به همین دلیل گاهی انجام کارها بیشتر طول می‌کشد. پس زمانی واقع گرایانه برای انجام کارهای روزانه خود در نظر بگیرید و فراموش نکنید در صورت نیاز حتماً استراحت کنید.

5. تکنیک های آرام سازی را یاد بگیرید. اگر تمایل به انجام کارهایی دارید که بعداً از انجام آنها پشیمان می شوید، مانند عصبانی شدن از دیگران، کمی مکث کنید و همزمان که نفس عمیق می‌کشید تا 10 بشمارید. معمولاً تکانه به همان سرعتی که ظاهر شد، ناپدید می‌شود. (9 راهکار برای درمان استرس و اضطراب بدون نیاز به دارو)

6. عوامل حواس پرتی را کاهش دهید. زمانی که می‌خواهید کاری را انجام دهید، عوامل حواس پرتی را از بین ببرید. اگر موسیقی با صدای بلند یا تلویزیون حواس‌تان را پرت می‌کند، آن را خاموش کنید یا از گوش‌گیر یا هدفون‌های حذف نویز استفاده کنید. گوشی خود را در حالت بی صدا قرار دهید. به مکانی ساکت‌تر بروید یا از اطرافیان بخواهید کمک کنند تا چیزها کمتر حواس‌ شما را پرت کنند. در نهایت اینکه فضای خود را به گونه ای تنظیم کنید که به تمرکز شما کمک کند.

7. اطراف خود را مرتب و منظم نگهدارید. راه دیگر برای تمرکز و آرام کردن مغز این است که فضای خود را از چیزهایی که نیاز ندارید پاک کنید. این کار از حواس‌پرتی جلوگیری و به شما کمک می‌کند مرتب بمانید؛ زیرا این گونه چیزهای کمتری برای مرتب و تمیزه کردن خواهید داشت. اگر در دریایی از وسایل غرق شده‌اید و نمی دانید از کجا شروع کنید، از یک دوست کمک بخواهید.

8. ورزش کنید. ورزش برای همه خوب است، اما اگر بیش فعالی دارید، تاثیر آن بر شما بیش از سلامت قلب‌تان است. حتی کمی ورزش منظم می تواند علائم ADHD را کاهش دهد. اگر بیش فعال هستید یا احساس بی قراری می کنید، ممکن است به راهی برای خلاص شدن از شر انرژی نیاز داشته باشید. ورزش یا هر سرگرمی و فعالیتی که موجب تحرک شود برای شما مفید است. بعد از ورزش، تمرکز و انرژی بیشتری برای ادامه کار خواهید داشت.

9. نه گفتن را بیاموزید. یکی از عوارض جانبی ADHD رفتارهای تکانشی (ناتوانی در صبر کردن، بی‌اعتنا بودن به نتیجه‌، میل به اقدام پیش از فکر کردن، رفتارهای ریسکی و مخاطره‌آمیز و ناتوانی در خویشتن‌داری) است. در واقع به خاطر میل به انجام کارهای بیشتر، نداشتن برنامه‌ریزی، قبول تعهدات زیاد، ذهن شما نمی‌تواند با این حجم از بار سر و کار داشته باشد در نتیجه دچار استرس، خستگی، افزایش خطا، کاهش کارایی و عدم تمرکز می‌شود. پس بیش از ظرفیت ذهن‌تان از آن کار نکشید. سعی کنید به کارهایی که خارج از توان شماست نه بگویید.

10. به خودتان پاداش دهید. پایبندی به وظیفه زمانی که یک عامل الهام بخش وجود داشته باشد آسان‌تر است. این روش به شما کمک می‌کند تا تمرکز و تعهد خود را در طول انجام وظیفه حفظ کنید و با ایجاد یک انگیزه مثبت، احساس موفقیت و رضایت بیشتری را در پایان آن تجربه کنید. این عامل می‌تواند یک جایزه کوچک پس از انجام یک کار مشخص باشد، مانند تماشا فیلم مورد علاقه، خوردن یک تکه کیک یا هر چیزی که شما را شاد کند.

11. کمک بخواهید. همه ما هر از گاهی به کمک نیاز داریم و مهم است که از درخواست آن نترسیم. اگر افکار یا رفتارهای مخرب دارید، از یک روانشناس متخصص در زمینه بیش فعالی و اختلال تمرکز کمک بگیرید.

آیا ADHD بزرگسالان قابل درمان است؟

ADHD  به طور کامل قابل درمان نیست اما می توان علائم آن را کنترل کرد. بسیاری از افراد مبتلا به ADHD با کمک مشاور و روانشناس یاد می‌گیرند که چگونه علائم خود را مدیریت کرده و تأثیر این بیماری را بر زندگی خود کاهش دهند.

اگر در کودکی مبتلا به ADHD بوده اید، ممکن است در دوران بزرگسالی علائم بیش فعالی آن مانند بی قراری کاهش یاید اما همچنان با نداشتن تمرکز و رفتارهای تکانشی مشکل داشته باشید.

برخی علائم ممکن است با گذشت زمان کمتر شما را آزار دهند. با این حال علائم ADHD شما گاهی بدتر می شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که در زندگی شما تغییراتی مانند شغل جدید، تولد فرزند یا یائسگی را تجربه می‌کنید.

برخی تحقیقات نشان می‌دهند علائم ADHD پس از گذشتن از 60 سالگی بهتر می شود.

دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.