علل ناخن جویدن و راهکارهای درمان آن

روانشناسی ناخن جویدن

بسیاری از افراد عادت دارند در برخی مواقع ناخن‌های خود را بجوند. این رفتار معمولاً از دوران کودکی شروع می‌شود. ناخن جویدن نوعی «رفتار تکراری متمرکز بر بدن» است که با نام بالینی اونیکوفاژیا شناخته می‌شود.

افراد مبتلا به اختلال رفتار تکراری متمرکز بر بدن به طور اجباری یک یا چند قسمت از بدن خود را می‌چینند یا می‌کشند. آنها ممکن است ناخن، لب یا گونه‌های خود را بجوند یا مو و پوست‌شان را بکنند.

طیفی از جویدن ناخن وجود دار که از رفتاری بی‌خطر و گاه‌به‌گاه تا خودآزاری شدید را شامل شود. معمولاً بسیاری از افرادی که از دوران کودکی شروع به جویدن ناخن می‌کنند، در نهایت این عادت را ترک خواهند کرد. اما برای برخی دیگر این عادت مادام‌العمر یا ترک آن بسیار دشوار است.

چرا ناخن‌هایم را می‌جوم؟

جویدن ناخن معمولا از دوران کودکی شروع و گاهی در دوران نوجوانی تسریع می‌شود. مشخص نیست چرا این عادت خاص در برخی از افراد ایجاد می‌شود، اما زمانی که شروع شود، ترک آن دشوار است.

علت‌های ناخن جویدن

1. بی‌قراری، ناامیدی، بی‌حوصلگی: ممکن است زمانی که منتظر، ناامید یا خسته هستید، ناخن جویدن  تبدیل به یک رفتار معمولی در شما شود؛ چراکه شما با این کار سعی می‌کنید خود را مشغول نگه دارید.

مطلب مرتبط: اگر این 10 نشانه را دارید دچار نشخوار ذهنی هستید! + درمان

2. تمرکز: گاهی اوقات، ناخن جویدن یک رفتار ناآگاهانه برای گرفتن یک تصمیم آگاهانه است. در واقع بدون اینکه متوجه شوید هنگام فکر کردن یا حل مشکل، ناخن های خود را می‌جوید.

3. استرس، اضطراب: جویدن ناخن گاهی عادتی عصبی برای رهایی از استرس و اضطراب است.

مطلب مرتبط: چرا دچار استرس و اضطراب می شویم؟ + بهترین راه درمان استرس و اضطراب

4. مشکلات عاطفی یا روانی: جویدن ناخن گاهی با بیماری‌های روانی زیر مرتبط است:

• اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)

• اختلال افسردگی اساسی (MDD)

مطلب مرتبط: چگونه از افسردگی رها شویم؟ علائم + تست رایگان

• اختلال وسواس اجباری (OCD)

مطلب مرتبط: انواع وسواس فکری_عملی + درمان غیر دارویی

• اختلال نافرمانی مقابله‌ای

• اختلال اضطراب جدایی

• سندرم تورت

نکته: همه افراد مبتلا به این اختلالات ناخن خود را نمی‌جوند و جویدن ناخن هم به این معنی نیست که آنها اختلال روانی دارید.

5. احساسات منفی: خجالتی بودن و عزت نفس پایین یا تجربه برخی حوادث آسیب‌زا مانند مرگ عزیز یا طلاق تاثیر زیادی بر شدت ناخن جویدن دارد. 

مطالب مرتبط:

 ۱۰ روش برای افزایش عزت نفس + تست

6. کمال‌گرایی منفی: افراد که این ویژگی را دارند، تحمل‌شان در برابر کسالت و ناامیدی پایین است بنابراین سعی می‌کنند با ناخن جویدن آن را کاهش دهند.

7. تقلید: کودکان ناخن جویدن را از رفتار بزرگسال تقلید می‌کنند.

8. روان تنی: ناخن خوردن معمولاً در اعضای خانواده‌های پرخاشگر بیشتر دیده می‌شود.

9. جلب توجه: گاهی ناخن جویدن افراد برای جلب توجه است.

عوارض و خطرات جویدن ناخن

جویدن ناخن شامل جویدن ناخن، کوتیکول و بافت اطراف ناخن می‌شود. اگرچه جویدن ناخن در بیشتر اوقات آسیب جدی نمی‌کند، اما ممکن است علاوه بر درد ناخن‌ها و پوست اطراف، عوارض جانبی زیر را در پی داشته باشد:

• ناخن‌هایی با ظاهر غیرطبیعی

• عفونت‌های قارچی ناخن و پوست اطراف آن

• بیماری ناشی از انتقال باکتری‌ها و ویروس ها از انگشتان از طریق صورت و دهان

• آسیب به دندان‌ها مانند خرد شدن، ناهماهنگی و تحلیل دندان‌ها

• درد و اختلال عملکرد مفصل فک

• افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های معده و روده در اثر بلعیدن ناخن‌ها

چگونه ناخن جویدن را ترک کنیم؟

برای ترک ناخن جویدن باید واقعاً خودتان خواهان تغییر باشید. ضمن اینکه عادت‌ها یک شبه شکل نمی‌گیرند و شکستن آنها نیازمند صبر است.

اگر اولین تلاش شما برای ترک ناخن جویدن جواب نداد، روش‌های دیگر را امتحان کنید. ممکن است ترکیبی از چند راهکار  به شما کمک کند تا این عادت را به طور کامل ترک کنید، اما فراموش نکنید حتی کاهش تعداد دفعات ناخن خوردن هم مفید است.

1. ناخن های خود را اغلب کوتاه یا مانیکور کنید: مقاومت در برابر ناخن های بلند ممکن است سخت باشد، بنابراین آنها را کوتاه نگه دارید. در هفته یک روز و زمان خاصی را برای اصلاح ناخن‌ها تعیین کنید. پوست‌های آویزان گوشه ناخن‌ها را بچینید و کوتاه کنید تا وسوسه نشوید آنها را با دندان بکنید.

گزینه دیگر این است که مانیکورهای حرفه‌ای منظم داشته باشید. خرج کردن پول و دانستن اینکه کسی به زودی ناخن‌های شما را چک می‌کند ممکن است شما را از بازگشت به این عادت باز دارد.

دقت کنید! فقط سالن‌ها و مانیکوریست‌های دارای مجوزی را انتخاب کنید که ابزارها را به درستی استریل می‌کنند تا از عفونت قارچی ناخن جلوگیری شود.

2. از لاک تلخ استفاده کنید: لاک ناخن‌های تلخ برای کمک به افرادی که با ناخن جویدن دست و پنجه نرم می کنند طراحی شده است. این نوع لاک‌ها هیچ عوارضی برای شما ندارند اما طعم تلخ آن ممکن است مانع شما برای جویدن ناخن شود.

شما می‌توانید لاک ناخن تلخ را از فروشگاه‌های آرایشی- بهداشتی تهیه کنید یا می‌توانید با یک مانیکوریست یا متخصص پوست برای دریافت راهکارهای بیشتر در این زمینه صحبت کنید.

3. ناخن های خود را بپوشانید: می‌توانید پوشیدن دستکش را امتحان کنید، اما این کار همیشه و همه جا عملی نیست. برخی افراد از نوار، برچسب یا بانداژ برای پوشاندن ناخن‌هایشان استفاده می‌کنند تا به آنها یادآوری کند ناخن نخورند.

4. محرک‌های خود را شناسایی و درمان کنید: چه چیزی باعث می شود ناخن‌هایتان را بجوید؟ اگر بتوانید بفهمید چه چیزی باعث این رفتار می شود، می‌توانید محرک‌های آن را مدیریت کنید. شناسایی چیزهایی که باعث ناخن جویدن شما می‌شود به توقف ناخن خوردن کمک زیادی می‌کند.

5. عادت‌های جدید را جایگزین کنید: می‌توانید عادتی را که دوست ندارید با عادتی که قابل تحمل‌تر است جایگزین کنید. مثلاً آدامس جویدن را امتحان کنید. البته در صورت مصرف بیش از حد آدامس، منجر به مشکلات دندانی یا فک می‌شود.

مشغول نگه داشتن دست ها هم راه خوبی برای دور نگه داشتن آنها از دهان است. استفاده از چیزهایی مانند فیجت، توپ استرس یا خمیربازی سیلی پاتی دستان شما را مشغول نگه می‌دارند.

6. تغییرات تدریجی ایجاد کنید: برخی افراد با کاهش تدریجی تعداد سیگار در روز، سیگار را ترک می‌کنند. شما می توانید کاری مشابه با ناخن جویدن انجام دهید. با انتخاب انگشتی که کمتر در دهان خود قرار می‌دهید شروع کنید. مراقب همان یک انگشت باشید تا تبدیل به عادت شود و ناخن سالم‌تر به نظر برسد.

سپس انگشت دیگری را انتخاب کنید و تا زمانی که فقط یک انگشت مانده به این کار ادامه دهید. به آرامی ناخن جویدن انگشت خود را کنار بگذارید تا این عادت را کاملا ترک کنید. اگر نمی توانید این عادت را به طور کامل ترک کنید، حداقل می توانید تعداد انگشتان دست درگیر را محدود کنید.

7. خود مراقبتی:  خوردن وعده‌های غذایی منظم، تحرک بیشتر و خواب کافی به شما کمک می‌کند، علاوه بر اینکه به افزایش آرامش، اعتماد به‌نفس‌ و انعطاف‌پذیری شما کمک می‌کند، باعث بازیابی قدرت‌تان می‌‌شود. جویدن ناخن معمولاً یک میل شدید در شما را برطرف می‌کند، بنابراین برای آرام کردن ذهن و کاهش تنش ایجاد شده توسط این میل، مدیتیشن، یادداشت روزانه و یوگا را توصیه می‌کنیم.

8. حمایت اجتماعی: صحبت کردن با یک دوست پشتیبان زمانی که احساس می‌کنید می‌خواهید ناخن‌هایتان را بجوید، می‌تواند به شما کمک کند که لحظات استرس‌زا را پشت سر بگذارید.

9. از روان درمانی استفاده کنید: یک درمانگر به شما کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری غیرمفید را شناسایی کرده و آنها را با رفتارهای مفید جایگزین کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

جویدن خفیف ناخن نیازی به درمان پزشکی ندارد. اما اگر یکی یا چندتا از حالت‌های زیر را دارید حتما باید به پزشک مراجعه کنید:

• فرو رفتن ناخن در گوشت انگشت

• عفونت پوست یا ناخن

• تغییر رنگ ناخن

• ناخن‌های قاشقی

• خونریزی اطراف ناخن

• تورم یا درد در اطراف ناخن

• توقف  رشد ناخن‌ها

• نازک شدن یا ضخیم شدن ناخن‌ها

• جدا شدن ناخن از پوست اطراف

دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.