اگر فرزندتان هر چند وقت یک بار رفتار بدی از خودش نشان بدهد، شاید بتوانید آن را نادیده بگیرید اما اگر بدرفتاری کار هر روزش باشد و از کنترل خارج شود، لازم است بررسی دقیق‌تری انجام دهید تا علت رفتارش را پیدا کنید.

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که "چگونه باید این کار را انجام دهیم؟" این کار را می‌توان با تهیه چک لیست رفتاری (CBLC) برای کودکتان انجام دهید. به کمک این چک لیست می‌توان بسیاری از مشکلات رفتاری و عاطفی از جمله اضطراب، افسردگی، پرخاشگری، سهل‌انگاری و سایر اختلالات را در کودکان تشخیص داد.

چک لیست رفتار کودک (CBCL) چیست؟

چک لیست رفتار کودک (CBCL) شامل پرسشنامه‌ای است که معمولاً والدین، مراقب یا معلم کودک به آن پاسخ می‌دهند. البته کودک نیز می‌تواند به این پرسشنامه پاسخ دهد.

برای پاسخ به این پرسشنامه فقط یک برگ کاغذ حاوی پرسش‌ها و یک مداد نیاز است. اگر روانشناس کودک احساس کنند، ابهاماتی برای والدین وجود دارند، از آن‌ها سؤالاتی را می‌پرسد.

پرسشنامه حاوی 118 سؤال در رابطه با مشکلات رفتاری کودک است که در مدت زمانی کوتاهی امکان پاسخگویی به آنها وجود دارد.

 برای هر سوال، باید پاسخی را که به بهترین وجه رفتار کودک یا دفعات تکرار آن را توصیف می‌کند انتخاب کرد. علاوه بر این، چند سوال نیز برای توضیح یک رفتار خاص پرسیده می‌شود.

پس از تکمیل پرسشنامه، روانشناس کودک پاسخ‌ها را بررسی می‌کند و با توجه به نتایج، نمره‌ای را در نظر می‌گیرد که آن نمره هم کودک را ارزیابی می‌کند و هم نشان می‌دهد که او نیاز به درمان دارد یا خیر.

نسخه‌های چک لیست رفتار کودک (CBCL)

1) کودک در سن پیش دبستانی: این نسخه چک لیست رفتار کودک برای کودکان  ۱۸ ماهه تا ۵ ساله مناسب است. پرسشنامه سنجش رفتار کودکان در این گروه سنی شامل  100 سوال درباره مشکلات رفتاری است که والدین یا مراقب کودک باید به آن‌ها پاسخ دهند. این چک لیست بررسی می‌کند، یک رفتار اشتباه در دو ماه گذشته چقدر تکرار شده است.

2) کودکان در سن مدرسه: این نسخه از تست CBCL برای کودکان بین 6 تا 18 سال استفاده می‌شود و شامل حدود 118 سؤال مربوط به  مشکلات رفتاری است که باید توسط والدین، مراقب یا معلمان کودک پاسخ داده شود.

کاربرد چک لیست رفتار کودک (CBCL)

از طریق آزمون CBCL می‌توان مشکلات رفتاری یا اختلالات روانی زیر را در کودک شناسایی کرد:

• مشکلات کلی 

• رفتار پرخاشگرانه

• قانون شکنی

• مشکلات توجه

• مشکلات تفکر

• مشکلات اجتماعی

• شکایات جسمی

• گوشه گیری و افسردگی

• اضطراب و افسردگی

آیا آزمون CBCL به آمادگی خاصی نیاز دارد؟

برای انجام تست CBCL به‌طور کلی هیچگونه آمادگی لازم نیست، فقط کافی است، والدین با صبر و حوصله و صداقتِ کامل به سوالات پاسخ دهند. همچنین، بهتر است والدین رفتارهای خاصی کود را از قبل یادداشت کنند. برای دریافت نتیجه دقیق از پرسشنامه باید به سوالات کاملا صادقانه جواب داده شود.

اگر خود کودک در حال پاسخ دادن به پرسشنامه است، باید به او بگویید که هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد و هیچ نمره‌ای در کار نیست تا فشار از روی او کم شود و کودک بدون استرس و با نهایت صداقت به سوالات پاسخ ‌دهد. خرید جایزه برای کودک در ازای پاسخ به سوالات آزمون موجب ایجاد انگیزه در او می‌شود تا با دقت بیشتری به سوالات پاسخ دهد.

مشکل بزرگی که در پاسخ به چک لیست CBCL وجود دارد، دخالت نظر شخصی کسی است که به سوالات پاسخ می‌دهد. به عنوان مثال، والدینی که از فرزندشان ناامید شده‌اند ممکن است در بیان علائم کودک اغراق کنند. از طرف دیگر، ممکن است معلم به خاطر علاقه به کودک، علائم رفتاری او را بی اهمیت جلوه دهد.

از آنجایی که تکمیل این چک لیست از 30 دقیقه تا بیش از یک ساعت طول می‌کشد، از نظر برخی وقت‌گیر است. اگر برای والدین یا معلم صرف چنین وقتی سخت باشد، ممکن است تمایلی به تکمیل آن نداشته باشند یا با عجله پاسخ دهند.

شیوه دریافت وقت برای آزمون CBCL 

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان نوجوان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.